15 қарашада біздің еліміз қаржы жүйесі қызметкерлерінің кәсіби мерекесі – қаржыгер күнін атап өтті.
Бұл мереке Қазақстанның ұлттық валютасы – теңгенің туған күнімен тікелей байланысты. Сондықтан да бұл күні ұлттық валютаның бастауына еңбек сіңірген адамдарды еске алу үлкен ғанибет.
Бүгінгі таңда қаржыгерлердің алдында ақша ресурстарын сауатты жоспарлау және бөлу, оларды жұмсаудың тиімділігін басқару, сондай-ақ барлық деңгейдегі бюджеттер үшін кіріс көздерін дамыту бойынша күрделі міндеттер тұр.
“Bolashaq” академиясы “Қаржы” кафедрасын және бухгалтериядағы әріптестерін кәсіби мерекелерімен құттықтайды.
Өзінің кәсіби қызметін қаржы аймағына арнаған адамдарды жоғары кәсібилік, сауаттылық және жауапкершілік ерекшелендіреді.
Барлығымызға әрқашан өсу үстіндегі табыс, дамудың ашық айналымы мен үлкен перспективаларын тілейміз.
Тарихтан:
Қазақстан валютасы көп нәрсені бастан өткерді: девальвацияның бірнеше толқынын да, жылына 3061% мөлшеріндегі инфляцияна да, дегенмен 2004 жылы ТМД елдері арасында үздік деп танылды. Бүгінгі таңда Теңге тәуелсіздіктің экономикалық негізі, егемендіктің символы, Қазақстанның жаңа тарихы мен болашағының толыққанды бөлігі болып табылады.Тарихқа сәйкес, нарықтық экономика негіздерін қалыптастыру Қазақстанда 20 жыл бұрын өте күрделі экономикалық жағдайларда басталған. Тұңғыш Президент Н.Ә. Назарбаевтың тұңғиық шетінде тұрған елді ұстап, содан кейін оны терең дағдарыстан шығару үшін төтенше күш-жігері қажет болды.
Нарыққа көшу Қазақстанның сыртқы қаржы факторларына байланысты болып қалуымен қиындады. Осы күрделі жағдайда Қазақстанда өзіндік ұлттық валюта-теңгені енгізуге дайындық жүргізілді.
Теңгені енгізу күрделі операция болды. 1991 жылы арнайы дизайнерлер тобы құрылды, олар: Меңдібай Алин, Досбол Қасымов, Ағымсалы Дүзелханов, Тимур Сүлейменов және Хайрулла Габжалилов болды.
“12 Қарашада мен валюта енгізу күнін белгіледім, – деп жазады Нұрсұлтан Назарбаев. – Операцияны жүргізу үшін ҰҚК-нің барлық басшылары жұмылдырылды. Ең қиыны-ақшаны барлық аудандарға, барлық банктерге жеткізу болды. Бәлкім, әлемде жаңа валютаны енгізу бойынша осындай жылдам әрі табысты операцияның прецеденті болмаған шығар”. Ескі ақшаны қазақстандық теңгеге айырбастау 1993 жылғы 15 қарашада сағат 8-де басталып, 20 қарашада сағат 20-да сәтті аяқталды. Жалпы айналымнан 950 миллиард рубль тәркіленді. Осылайша Қазақстанда ұлттық валюта енгізілді. Н.Ә.Назарбаев өзінің естеліктерінде атап өткендей: “Өз мемлекеттілігіңді құра отырып, өз валютасынсыз істеуге болмайды. Ерте ме, кеш пе оны енгізу керек болды. Валюта-бүкіл экономиканың қан тамырлары”.
Ұлттық валютаның енгізілуі мемлекетке толыққанды банк секторын қалыптастыруды бастауға мүмкіндік берді. Республикада 200-ге жуық банк пайда болды.
Бүгінде жас тәуелсіз республика өміріндегі күрделі бастапқы кезеңге көз жүгірте отырып, Тұңғыш Президент Н.Ә.Назарбаевтың меншікті ұлттық валютаны енгізу туралы шешімі экономика дамуының жаңа кезеңіне шығудың кілті болғаны анық екендігіне көз жетті. Теңгенің айналымға енгізілуі Қазақстанға ұлттық нарықтық инфрақұрылымды құру бойынша алғашқы және осындай қажетті қадамдар жасауға мүмкіндік берді.
Өткен жылдар ішінде қазақстандық ақша бірлігі халықаралық нарықта мойындалды. Шетелдік сарапшылар теңгені – ТМД мен Орталық Азия кеңістігіндегі ең сенімді және тұрақты валюталардың бірі деп санайды.
Қызықты фактілерден:
– Ең көп таралған нұсқа бойынша, орысша “ақша” сөзі (б. жақ, ауызша. “деньга”) түріктің” теңге “немесе”деңге” деген сөзінен шыққан. Қазіргі уақытта теңге – Қазақстандағы ақша бірлігі, сондай-ақ Түркіменстандағы ұсақ монета.
- Теңгенің алғашқы партиясы Англияда, шетелде басылып шықты. Алғашқы ұсатылған ақша — тиын (теңгенің 1/100 бөлігі) номиналмен банкнот түрінде орындалды 1, 2, 5, 10, 20, 50 тиын.
- Алғашқы монеталар Германиядан келді.
- Теңге символы бұл үстінде қосымша сызықшасы бар Т әрпімен 2006 жылы пайда болды.
– Ұлттық валютаны әзірлеу өте қысқа мерзімде – бір жыл ішінде жүргізілді.
Тағы бір қызықты факт: 1996 жылы шығарылған номиналы 2000 теңгелік купюрада, басқа купюраларға қарағанда, екі қол қойылған (әдетте біреуі – сол кезде қолданыста болған банк төрағасының қолы – ред.еск.): 1996 жылы Ұлттық Банк Басқармасының төрағасы Ораз Жандосов пен Ұлттық Банктің бухгалтерлік есеп және есептілік департаментінің директоры-Наилия Абдулина.
Дереккөз: https://online.zakon.kz/
