Алкоголь жас адамға ересек адамға сияқты емес, басқаша әсер етеді. 25 жасқа дейінгі жас мидың ересек адамның миынан ерекшеленуі алынған ақпаратқа деген реакциясынан байқалады. Жас ми оқуға, білім алуға арналған. Ол жүйке жасушалары арасында нақты байланыс орнату сатысында. Алкоголь бұл функцияны бұзуы мүмкін. Ми алкогольді қайталап қолданған кезде оны өзгерту және оған төзімді болу қасиетіне ие. Жастарда бұл төзімділік өте төмен болуы мүмкін, сондықтан алкогольдің әсері ересектерге қарағанда өзгеше. Жануарларға жүргізілген тәжірибелер көрсеткендей, жас жануарларда алкоголь ересек жануарларға қарағанда танымдық процеске жауап беретін мидағы химиялық қосылыстарды күрт бұзады. Бұл алкогольдің ең аз дозаларында, тіпті бір рет қабылдағаннан кейін де болады. Ересек жануарларға зиян келтірмейтін төмен дозалар жас жануарлардың танымдық мүмкіндігін бұзды.
20 мен 29 жас аралығындағы жастарға жүргізілген зерттеулер алкогольді ішкен кезде оқу қабілеті күрт төмендейтінін көрсетті. Алкоголь жастардың ойлау функцияларына ересектерге қарағанда әлдеқайда күшті әсер етеді. Жастардың миы осал, алкогольдің жоғары концентрациясы оған тыныштандыратын әсер етпейді, ұйқышылдықты азайтады. Бұл дегеніміз, жастар ересектерге қарағанда көбірек іше алады, өйткені мидың ұйқы шақыру қызметі оларда дұрыс жұмыс істей алмай қалады. Ұйқышылдықтың болмауы алкоголь жағдайды бағалау қабілетін төмендетпейді немесе қозғалыс үйлестіруін бұзбайды дегенді білдірмейді. Алкогольдің жас адамға әсері ересек адамға қарағанда күшті және болашақта мидың жұмысына әсер етуі мүмкін.
Жас адамды алкогольдің дәмі емес, оның әсері — мас күйі еліктіреді. Алкогольді ішкен кезде алдымен күш-қуат сезімі пайда болады, қанағат сезімі пайда болады, көңіл-күй көтеріледі. Мас болу деңгейі төмен болған кезде алкогольдік мас болу белгілері пайда болмайды, өзін-өзі бақылауды жоғалту болмайды. Жас адамда алкогольді қабылдау өмірдегі табиғи құбылыс деген сенім пайда болады, бірақ жетіліп болмаған ағзада алкогольге тәуелділік қалыптасады.
Мұның себептері:
- алкогольдік орта (ата-аналар, құрдастар және бөгде адамдар);
- тезірек есеюге деген қызығушылықтың туындауы (алкогольді қабылдау тәуелсіздіктің, жетілудің, батылдықтың белгісі болып көрінеді);
- алкогольді ішімдіктерді кинода, теледидарда, жарнамалық басылымдарда танымал ету;
- құрдастарының жаман әдеттерінің жұғуы, міндетті түрде ішімдік ішетін аула компанияларын іздеу;
- ата-аналардың қамқорлығынсыз өскен, тез жаман әсерлерге ұрынатын балалардың өмірге дайын болмауы;
- жүктіліктің бұзылуына, босану және бас миының жарақаттарына, физикалық және психикалық дамудың кешеуілдеуіне байланысты ми жеткіліксіздігімен байланысты тұлғаның ерекшеліктері.
Жас адамның асқыну синдромы жүйелі маскүнемдік басталғаннан кейін 1-3 жылдан кейін дамиды. Алкогольге бейімделудің бастапқы кезеңі, алкогольдік мінез-құлықтың стереотиптерін ассимиляциялау кезеңі, психикалық тәуелділіктің қалыптасуы және алкогольге физикалық тәуелділік кезеңі болады.
Жастарда алкоголь тез арада зат алмасу процестерінің қажетті компонентіне айналады. Нәтижесінде алкогольді ішуге, жүрек – қан тамырлары қызметінің бұзылуына, бас ауруына, ұйқының нашарлауына, көңіл-күйдің төмендеуіне деген айқын ниетпен көрінетін асқыну синдромы пайда болады. Жас кезінде адамда физикалық және психикалық дамудың көтерілу-түсу процесі болады. Тұрақсыз жүйке жүйесімен, алкогольдің әсерінен өмірге қалыптаспаған көзқарастармен жас адам жағымсыз мысалдардың әсеріне сезімтал болады. Ерте маскүнемдік жас адамның бойында іс-әрекеттің, көңіл-күйдің эмоционалдылық елесін тудырады.
Жастардың алкогольді кез-келген дозада және кез-келген жағдайда ішуі алкогольмен улануға әкеледі. Жас адамдарда алкогольдің артық дозалануы жүйке жасушаларының зақымдалуына байланысты есте сақтау қабілетінің жоғалуына әкеледі. Егер мас болу бірнеше рет болса, бұл интеллект деңгейіне әсер етеді.
Жас адамдарда құсу рефлексі тез жоғалады, бұл алкогольге төзімділікті арттырады, оған тартымдылықты қалыптастырады. Қызығушылықтар мен сипат өзгереді, білімге деген құштарлық төмендейді, ішімдікке ақша алуға деген ұмтылыс кез-келген жолмен артады.
Жас адам алкогольді ішімдіктерді неғұрлым ертерек қолдана бастаса, ауру соғұрлым ауыр болады, қатерлі ісік пайда болуы мүмкін. Ол алкогольге патологиялық еліктірудің тез қалыптасуымен, тұтынылатын алкоголь шамасын бақылаудың болмауымен, жүйелі дозаланумен және кейіннен есте сақтау қабілетінің жоғалуымен сипатталады. Денсаулық пен ұзақ өмірді таңдаңыз!
