2023 жылғы 29 мамырда “Bolashaq” Академиясының жалпы білім беру пәндері кафедрасының меңгерушісі А.У. Илясова 31-мамыр Саяси қуғын-сүргін және жаппай ашаршылық құрбандарын еске алу күніне арналған “ХХ ғасырдың 20-50 – жылдарындағы Қазақстандағы жаппай саяси қуғын-сүргін тарихы: жаңа мұрағаттық деректер мен зерттеулер” атты Халықаралық ғылыми-практикалық конференцияға қатысты.
Аталған конференция Академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университетінің тарих факультетінде ұлттық бірлікті нығайту және тарихи жадыны жаңғырту мақсатында Қарағанды облысының ішкі саясат басқармасымен және “Қоғамдық келісім” КММ-мен бірлесіп өткізілді.
Конференцияға Қарағанды облысының этномәдени бірлестіктерінің басшылары, қоғам қайраткерлері, Қарағанды облысы Қазақстан халқы Ассамблеясының ғылыми-сараптамалық тобының мүшелері, ғалымдар, докторанттар, магистранттар және осы тақырыпқа қызығушылық танытқандар қатысты.
Конференция Қарағанды облысы ішкі саясат басқармасының басшысы Н.Р. Бикенов пен академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды университетінің басқарма төрағасы – ректоры, “ҚАРЛАГ: Болашақ үшін естелік” жобасының авторы және ғылыми жетекшісі Н. О. Дулатбековтың баяндамаларымен ашылды.
Конференцияда келесі бағыттар бойынша өзекті ғылыми мәселелер талқыланды:
-Қазақстандағы Сталиндік кезең: тарихнама мен деректанудың өзекті мәселелері.
-1920-1950 жылдардағы Қазақстан аумағындағы саяси қуғын-сүргін (жаңа мұрағаттық деректер негізінде).
-Қазақстандағы саяси қуғын-сүргін ерекшеліктері және қуғын-сүргін құрбандарын толық құқықтық және саяси ақтаудың ғылыми-әдістемелік мәселелері.
-Қазақстан аумағында Сталиндік лагерьлердің пайда болу тарихы және депортация мәселелері: теориялық талдау.
Конференция басында “1920-1950 жылдардағы Орталық Қазақстандағы қуғын-сүргін” мұрағаттық құжаттар мен материалдар жинағының тұсаукесері өтті, оның автор-құрастырушылары Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университетінің ғалымдары болды.
Конференцияның пленарлық отырысында “Қазақстандық еңбекпен түзеу лагерлері: тұтқындарды құру және ұстау кезеңдері” тақырыбында т.ғ.д., Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университетінің профессоры, Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі мемлекеттік комиссияның мүшесі З.Г. Сақтағанова баяндама жасады. Зәуреш Ғалымжанқызы орасан зор талдамалық қызмет негізінде Қазақстан аумағындағы ГУЛАГ лагерлерін кезеңдеудің авторлық нұсқасын әзірледі, 1920-1950 жылдардағы Қазақстандық лагерлердің динамикасын ұсынды, сондай-ақ конференцияға қатысушылар мен қонақтарға жұмыс принципі көрсетілген өзекті мазмұны бар лагерлердің интерактивті картасы бойынша қажырлы жұмыс жүргізілуде.
Шетелдік ғалымдар В.Деннингхаустың, (Гамбург университеті жанындағы Нордост институты, Германия) “Бейілділік аумағы: БКП (б) Орталық Комитетінің Саяси бюросы және 1930 жылдардағы Батыстың ұлттық азшылықтарын депортациялау” және Берталан Дудастың (ХХ ғасыр институты (Шығыс және Орталық Еуропа тарихы мен қоғамын зерттеу қоры), Венгрия «TheHouse of Terror Museum and the Politics of Memoryin Post – Communist Hungury» тақырыбындағы баяндамалары ерекше назар аударуға тұрарлық.
“КСРО НКВД МТЖБМ № 4 көмір разрезін салу кезіндегі еңбек қорының жағдайы” тақырыбындағы баяндаманы аз зерттелген архив деректері негізінде жалпы білім беру пәндері кафедрасының меңгерушісі, саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық оңалту жөніндегі мемлекеттік комиссияның мүшесі А.У. Илясова тарих факультетінің Е.А. Бөкетов атындағы ғылыми кітапханасына сыйға тартты. Әлия Укужановнаға қуғын-сүргінге ұшыраған ғалым, педагог, зерттеуші, Орталық Қазақстандағы альпинизм мен туризмнің негізін қалаушы Н.В.Пагануцци туралы басылым берілді.
Конференция тарихи жадыны сақтау бойынша өзекті зерттеулерді белгілеп, Қазақстандағы жаппай саяси қуғын-сүргін тарихын терең зерделеу критерийлерін айқындаудағы тұжырымдамалық бағыттарды айқындауға мүмкіндік берді.
