Батырлардың мәңгі даңқы: Теряев Петр Иосифович

Петр Иосифович Теряев 15 шілдеде Қарқаралы қаласында дүниеге келген. 1940 жылдың желтоқсан айында әскер қатарына шақырылып, Орынбор әуе училищесі курсымен қабылданды.
Ол 19 жаста, соғыс басталғанда, 1943 жылдың наурыз айында майданға кетті. Жаужүрек ұшқыш аспанда Донбасс, Қырым, Севастополь, Белоруссия, Прибалтика үшін шайқасты. Шығыс Пруссияға батыл ұшу жасады. Тек Донбасс пен Қырымды босатқан кезде ғана 14 жау танкілері, 9 ұшақ, 19 қару, 23 бронетранспортер, 43 автокөлік жойылды. Ал олардың барлығына 154 жауынгерлік ұшуы жасалды. Петр Иосифович Теряев майдан өмірінің екі жылында Ленин орденімен, төрт жауынгерлік Қызыл Ту орденімен, Александр Невский орденімен, І дәрежелі Отан соғысы орденімен, медальдармен марапатталды.
1945 жылдың 15 ақпанында 1-ші және 3-ші БЕЛОРУСЬ майданының Кенигсберг әскерлерімен аспанда 23-ші жастағы командирдің эскадрилья, гвардия майоры Петр Теряев өзінің жауынгерлік міндетін орындады. Бірақ гитлершілдер командир ұшағын атып түсірді, ал отқа оранған машина коммунист Петр Теряев Николай Гастелло және Батыр Нүркен Әбдіров сияқты өз ұшағын жау техникамынаүлкен шығын келтірген.
КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1945 жылғы 19 сәуірдегі Жарлығымен гвардия майорына, 1-ші гвардиялық Штурмалық авиациялық дивизиясының 76-ші Штурмалық авиациялық полкінің, 1-ші әуе армиясының, 3-ші БЕЛОРУСЬ майданының командирі Теряев Петр Иосифовичке қайтыс болғаннан кейін Кеңес Одағының Батыры атағы берілді.

1945 жылдың 8 мамыры, жеңіске дейін бір күн қалғанда, 2-ші гвардиялық армияның қолбасшылығы Кенигсберг (қазіргі Калининград) шабуылында қаза тапқан Кеңес әскерінің 1200 солдаты мен офицерінің жерленген жерінде бірден басталған “Победа” бірінші сәулет-мүсін ансамблін құру туралы бұйрық шығарды. Олардың арасында біздің жерлесіміз Петр Теряев та бар.
Бұл елдегі алғашқы жауынгерлік Даңқ ескерткіші сол жылдың 30 қыркүйегінде ашылды. Елде бірде-бір ескерткіш осындай үлкен жұмыс көлемінде тез (5 ай ішінде) салынған жоқ: алаң ортасындағы бес қырлы 26-метрлік обелиск және екі жағынан “шабуыл” және “жеңісті”бейнелейтін екі мүсін тобы.

Құрылыс барысында орнаған ерекше патриоттық көтерілу ескерткіш Кенигсбергте-германдық милитаризмнің ұясында салынғанына байланысты күшейе түсті.
Батырдың есімімен Қарқаралы көшелерінің бірі аталды. Петр Иосифович Теряевтің құрметіне Семей облысының Жарма кентінде обелиск тұрғызылды, онда ол біраз уақыт ата-анасымен әскерде қызмет етуге дейін тұрды. Ол оқыған жергілікті мектепке оның аты берілді. Петр Иосифович Теряевтің Қазақстанның жауынгерлік ерлігі Литвадағы №97 Вильнюс мектебінің мұражай экспозициясында насихатталуда.

Семей қаласында автомеханикалық техникум ғимаратында оның құрметіне мемориалдық тақта орнатылды.

Материал РИО-да шығарылған кітапқа негізделе отырып, Болашақ Баспа және интернет материалдары бойынша жарияланады.

Қаһарман қарағандылықтар=Герои-карагандинцы  [Мәтін]: өмірбаяндық ақпараттар жинағы / ред. кол.С. Акылбаев, С. А. Абдакимов, Н. О. Дулатбеков, Р. К. Омарбекова. – Қарағанды: Болашақ-Баспа, 2000. – 146 б.

Leave a comment

Э-пошта мекенжайыңыз жарияланбайды.