2024 жылғы 1 қарашада қуғын-сүргінге ұшырағандардың ұрпағының бірі А.А. Дүйсекеева “Bolashaq” Академиясының барлық білім беру бағдарламаларының студенттік активін 1930-шы жылдардағы саяси қуғын-сүргін құрбаны болған, бірақ түсініксіз немесе ұмытылған адамдар туралы жадыны сақтауға бағытталған Қарағанды облысының ішкі саясат басқармасы іске асыратын” Ұмытылмас жан” жобасымен таныстырды. Бұл жоба мемлекеттік террордан зардап шеккен адамдарды еске алып қана қоймай, сонымен қатар жарияланымдар, көрмелер, деректі фильмдер, әртүрлі дерекқорларды құру және қолдау арқылы осындай оқиғалардың қайталануын болдырмау үшін тарихтың осы қайғылы кезеңі туралы қоғамның хабардарлығын арттыра алады.
Кездесулерде, конференцияларда адамдар өздерінің отбасылық мұрағаттарын қалай жинайтынын айтады. Қуғын-сүргінге ұшырағандардың ұрпағының бірі А.А. Дүйсекеева: “Қуғын-сүргінге ұшырамаған отбасы болған жоқ. Әр үйде әкесі, анасы, ағасы, ағасы, атасы қамауға алынып, жер аударылуға жіберілді. Бұрын адамдар бұл тақырыпты көтеруден қорқатын, қазір олар тарихқа батыл енеді. Бір кездері ұят болған нәрсе қазір мақтанышқа айналды. Ұрпақтар өздерінің туған адамы халықтың жауы емес, оны қуғын-сүргінге ұшыратқаны туралы дәлелдер іздеуді жалғастыруда”, -дейді.
Академия студенттері өткізілген кездесу туралы өз әсерлерімен бөлісті:
“Ұмытылмас жан” – бұл саяси қуғын-сүргін салдарынан өмірі қираған қуғын-сүргінге ұшырағандарды еске алуға арналған маңызды және әсерлі жұмыс. Айжан Аутаевна бізді қуғын-сүргінге ұшыраған адамдардың ұмытылған тағдырларымен таныстырып, өткеннің көлеңкесінде қалған, бірақ біздің құрметіміз бен жадымызға лайық адамдар туралы айтып берді. Гүлжан Тоқсанбаеваға Карлагта болу оңай болмағандығы, ол босатылғаннан кейін, сол болған жеріндегі таулар арасынан өзі тігіп, баласына жасырып тығып қойған пальтосын іздеген оқиғасы маған қатты әсер етті, мұндай өмірлік сынақтардан кейін оның психикасының қаншалықты жарақаттанғанын білу, әрине аяныш тудырады, бірақ адамдар ештемеге қарамастан жарқын болашаққа деген сенімін жоғалтпағандығы қуантады.
Айжан Аутаевнаның сөздері қоғамдағы есте сақтаудың маңыздылығы туралы ойландырды. Ол әрбір адам тағдырының құндылығын еске түсіріп, өткенді қаншалықты ауыр болса да, болашақ үшін есте сақтау керек екенін атап өтті.
ИН-24-1 тобының студенті Қази Аяжан
Айжан Аутаевнаның Карлаг тұтқындары туралы материалын тыңдағаннан кейін, Карлагта жасалған әділетсіздік пен заңсыздық туралы жағымсыз әсер қалды. Бұл репрессия мен геноцидтің қорқынышты уақыттары болды. Барлық қиындықтар мен еркінен айрылғандарына қарамастан, тұтқындар одан әрі өмір сүруге күш тапты. Қиын жағдайдағы адамдар шығармашылықпен айналысуды жалғастырды, өнертабыстар жасады, өсімдіктер мен жануарлардың бірегей сорттары, суару және қар ұстау жүйелері өсірілді, олардың көпшілігі бүгінгі күнге дейін қолданылады.
Карлаг мұражайына Экскурсия біздің көпұлтты халқымыздың тарихына жаңа көзқараспен қарауға мүмкіндік береді.
ДОВ-24-1С тобының студенті А. А. Позднякова
Достық үйінің спикері – Айжан Аутаевнаға осындай терең және шынайы сөз сөйлегені үшін мен өзімнің таңданысымды және зор алғысымды білдіргім келеді. Оның қуғын-сүргін және Карлаг туралы, адамдардың тағдыры, олардың қандай сұмдықтарды бастан өткергендігі, соған қарамастан жарқын болашаққа деген сенімдерін жоғалтпағандықтары қиын жағдайларға қалай бейімделгендігі мені қатты тебірентті.
Еврей тектес балерина қыз туралы әңгіме маған ерекше әсер қалдырды, ол Йозеф Менгелені өзіне жасаған қаталдығына қарамастан кешіре алды. Сондай-ақ, Шәкәрім Құдайбердиев туралы және спикердің отбасынан алынған жеке мысалдар, есте сақтаудың маңыздылығын, рух күші мен кешіре білуді еске салады. Айжан Аутаевнаның арқасында мен сол адамдар тағдырының бүкіл тарихын түйсіндім, және, тек аяушылық қана емес, сонымен қатар шабытты да сезіндім, өйткені Айжан Аутаевна бәрімізде де қиындықтар бар, бірақ біз кешіре аламыз және күресеміз деді. Осындай маңызды әңгіме, дайындалған бейнебаян үшін рахмет, мұның бәрі менің жүрегімде терең із қалдырды. Аға оқытушы Әлия Бекежанқызына осындай тамаша кездесуді ұйымдастырғаны және студенттерге тарихтың қиын сәттері туралы көбірек білуге мүмкіндік бергені үшін ерекше рахмет.
ИН-24-1к тобының студенті Агибаева Алина
Қуғын-сүргін көрген адамдар тағдырларымен төмендегі сілтемелер арқылы танысуға болады:
1. Токсамбаева Кульжанhttps://www.youtube.com/embed/f3R-oX7ieS4?feature=oembed
2. Байжуманов Бөкей және Серіков Әбді, Әшкер, Мұқаш-мерген, Ыбырайhttps://www.youtube.com/embed/LBAKhvtUmEU?feature=oembed
3. Оразбай Аққұлұлыhttps://www.youtube.com/embed/RCiSpwwZ_bI?feature=oembed
4. Беков Орынбек https://www.youtube.com/embed/hAWIziyN0is?feature=oembed
5. Дюсекеев Аутайhttps://www.youtube.com/embed/-54xE57ja68?feature=oembed
6. Бекжанов Ахмадийhttps://www.youtube.com/embed/FolRX0BJ8kM?feature=oembed
7. Алпысбаев Махмутhttps://www.youtube.com/embed/U832PjYPPC0?feature=oembed
8. Таукелова Қажарhttps://www.youtube.com/embed/7eg6f3j5hIk?feature=oembed
9. Үгедей Әлиханұлы Бөкейхановhttps://www.youtube.com/embed/gE8Mz3_dYuI?feature=oembed
10. Hұpбek Омарұлы (Нұрмұхаммед Ермұхамедұлы)https://www.youtube.com/embed/3aV0BC_EsA0?feature=oembed
